اثر بیوچار پوسته برنج بر برخی ویژگی‌های فیزیکی خاک و رشد ذرت در یک خاک لومی

در دهه اخیر استفاده از بیوچار به‌ عنوان اصلاح‌کننده خاک، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. محققان متعددی به مطالعه اثرات اصلاح­کنندگی بیوچار بر ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک پرداخته­اند. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر بیوچار (زغال زیستی) حاصل از پوسته شلتوک برنج بر برخی از ویژگی­های فیزیکی خاک و رشد گیاه ذرت می­باشد. برای این منظور گلدان­های آزمایشی با سه تکرار حاوی مخلوط خاک لومی و بیوچار در سه سطح کاربرد صفر (شاهد)، 2 و 4 درصد وزنی به مدت سه ماه تحت کشت گیاه ذرت رقم سینگل کراس 704 قرار گرفتند. بیوچار پوسته شلتوک برنج تحت دمای °C 500 طی فرآیند تجزیه حرارتی در کوره الکتریکی تولید شد. ویژگی­های فیزیکی خاک پس از اتمام دوره رشد گیاه اندازه­گیری شدند. جمع­آوری داده­های مربوط به ارتفاع گیاه نیز به‌طور هفتگی انجام شد. همچنین گسترش ریشه نیز پس از پایان دوره رشد ارزیابی شد. نتایج نشان داد که کاربرد بیوچار با کاهش جرم مخصوص خاک، افزایش هدایت هیدرولیکی اشباع، افزایش تخلخل کل و همچنین افزایش مقدار آب قابل دسترس خاک، سبب بهبود ویژگی­های فیزیکی خاک می­شود. ارتفاع گیاه در هفته نهم از دوره رشد به طور معنی­داری از 75 سانتی­متر در خاک شاهد به 85 سانتی­متر در خاک حاوی بیوچار 4% رسید. همچنین وزن خشک اندام هوایی گیاه نیز در خاک بیوچار 2% و 4%، به ترتیب 7/154 و 8/156 گرم بود که نسبت به خاک شاهد (8/148) افزایش معنی­داری داشت. افزودن بیوچار تأثیر معنی­داری بر سطح ریشه، وزن خشک ریشه، قطر ریشه و طول ریشه نداشت. به طور کلی می­توان نتیجه­گیری کرد که افزودن بیوچار سبب ایجاد تغییرات در برخی ویژگی­های فیزیکی خاک مانند جرم مخصوص ظاهری، تخلخل، محتوای آب در دسترس خاک و همچنین هدایت هیدرولیکی اشباع می­شود. همچنین نتایج نشان داد که افزایش سطح کاربرد بیوچار از 2 به 4 درصد، دارای اثرات مثبت به ‌مراتب قوی­تری در خاک خواهد بود. انجام آزمایش­هایی در مقیاس بزرگتر قطعاً به تصدیق یافته­های این پژوهش کمک شایانی خواهند نمود. همچنین بررسی اثرات طولانی­مدت بیوچار در خاک نیز ضروری است.